İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri; işletmelerde tehlike durumları tespit edip gereken önlemleri alarak iş kazalarını minimuma indirmeyi ve hem işvereni hem de çalışanı korumayı amaçlamaktadır. 

İş Güvenlik uzmanları ve doktorlar tarafından belirlenen tehlike durumlarının tedbirlerini aynen uygulamakla ve kendileri için verilen kişisel koruyucu donanımları kullanmakla yükümlüdürler.

20.6.2012 Tarihi itibariyle yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu artık tüm sektörlerde uygulanmaya başladı.

Bu kanunun amacı; iş yerlerinde, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir. Bu kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve iş yerlerine, bu iş yerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.

Bu uygulamaları yapan şirketler bulunmaktadır. Bu şirketlerden biriyle, sorumluluklarımızı bilmek, fark etmek ve fark ettirmek amacıyla söyleştik.

İlhan  Koyuncu, Danışman Ortak Sağlık Güvenlik Birimi isimli bu kanun kapsamında uygulama şirketlerinden birinin ortaklarından.

Bu uygulamayı hangi bakanlık üstleniyor?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın İş Sağlığı ve İş Güvenliği Genel Müdürlüğü sorumludur.

Bu kanun kapsamında sorumlulukları açar mısınız?

İş güvenlik uzmanları ve doktorlar işletmelerdeki tehlikeli durumları tespit edip gerekli önlemleri belirleyip işverenin uygulamalarını sağlamaktadır. İş güvenlik uzmanları; çalışanları eğitmek, bilgilendirmek, sorumluklarını anlatmakla, yükümlüdürler. Doktorlar ise; çalışanların sağlık durumları, meslek hastalıkları ilgili bilgilendirme ve eğitimlerinden sorumludurlar. Asıl kanun kapsamı budur.

Çalışana gelen yükümlülükler nelerdir?

İş güvenlik uzmanları ve doktorlar tarafından belirlenen tehlike durumlarının tedbirlerini aynen uygulamakla ve kendileri için verilen kişisel koruyucu donanımları kullanmakla yükümlüdürler.

İşverene getirilen yükümlülükler nelerdir?

İşletmelerde belirlenen çalışma talimatlarından ve eğer varsa, makine kullanım talimatlarında yazılanları aynen uygulamakla yükümlüdürler.

Bu kanun kapsamında çalışan kesimin bu konudaki avantajları neler?

Çalışanlar, çalışma yükümlüklerini yerine getirirlerse ileride başlarına gelebilecek herhangi bir iş kazasında kendi sorumluluklarını yerine getirdiklerinden hak edişlerini alabilme avantajları vardır.

Nasıl bir uygulama ile bu kanun yürürlüğe giriyor?

Bu kanun 2012 yılından itibaren ilk olarak 50 kişinin üzerinde çalışanı olan işletmelerde uygulanmaya başlandı, daha sonra 2014 yılında tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflarda 1 kişi sigortalı çalışanı dahi olan işletmelerde uygulamayı geçildi ve 2016 yılında da artık her işletme uygulamayı başlayacaktır.

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri nelerdir?

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri işletmelerde tehlike durumları tespit edip gereken önlemleri alarak iş kazalarını minimuma indirmek ve hem işvereni hem de çalışanı korumayı amaçlamaktadır. Doktorun görevi çalışanların sağlıklarını kontrol ederek çalışanların sağlığını korumaktır. Ayrıca meslek hastalıklarını önlemek için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ne şekilde desteklenmektedir?

İşveren, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini gereken önemi vererek ve uygulayarak destek vermelidir. Bunun hem kendisine hem çalışanına  faydalı ve güvenli bir çalışma platformu sağladığının idrakine varmalıdır. Denetleme mekanizmasının da iyi işlemesi gerekmektedir. Bu üçlü sistem; işveren, çalışan ve denetleyen devlet biriminden oluşur. Bu konuda en önemli şey eğitimdir.

İş yeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları kimlerden oluşur?

İş güvenlik uzmanları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın sınavla belirlediği sertifikayı almış mühendislerden oluşmaktadır. 3 Sınıfa ayrılmaktadır. En az tecrübeli sınıf (c) uzmanıdır. Daha tecrübeli sınıf (b) uzmanıdır. En tecrübeli sınıf (a) uzmanıdır. Bu uzmanların baktığı işletmelerin tehlike sınıfları ayrıdır. (c) uzmanı az tehlikeli işletmelere, (b) uzmanı tehlikeli işletmelere, (a) uzmanı çok tehlikeli işletmelere bakarlar.

İş yeri hekimleri de bakanlığın belirlediği sınavla iş yeri hekimliği sertifikasını almış doktorlardan oluşur.

Tehlike sınıfları nelerdir?

İşletmelerin tehlike sınıfları 3'e ayrılmaktadır. (a) - az tehlikeli, (b) - tehlikeli, (c) - çok tehlikeli.

Tehlike ve çok tehlikeler 01 Ocak 2014'den itibaren bu hizmeti almaya başlamışlardır. Az tehlikeliler 1 Temmuz 2016'den itibaren bu hizmeti almaya başlayacaklardır.

Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırmalar kimin tarafından yapılır?

Risk değerlendirmesini iş güvenlik uzmanları yapar. Kontrol, ölçüm, araştırmalar iş güvenlik uzmanlarının işletmelerde yaptıkları tespitlerin sonuncunda işveren tarafından devletin onayladığı yerlerde yaptırılmaktadır.

Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım nelerdir?

İş güvenlik uzmanlarının işletmelerde yaptıkları incelemelere göre acil durum planı belirlenir. Örneğin 10 kişilik bir işletmede 1 kişi yangından sorumlu, 1 kişi ilk yardımdan sorumlu, 1 kişide tahliyeden sorumlu olur. İlkyardımdan sorumlu olan kişi devletin belirlediği kurslarda 2 gün eğitim görerek bir sınav sonucunda sertifika alır. Bu sertifika 3 sene geçerlidir. 3 Senenin sonunda yenilenmesi gereklidir.

İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi kimler tarafından yapılmakta?

İş kazası ve meslek hastalıkları kayıt ve bildirimi işveren tarafından 2 gün içinde sosyal güvenlik kurumlarına bildirilmelidir.

Bu konuda uzman bir kuruluş olarak sizinle nasıl temasa geçebiliriz?

Bizimle ilhan.koyuncu@danismanosgb.com.tr adresinden temasa geçebilirler.

Biyografi: İlhan Koyuncu

27 Nisan 1965 yılında İstanbul’da doğdu. Öğrenimini Işık Lisesi'nde, Yüksek öğrenimini ise İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü'nde yaptı. Amerika’da Lincoln Üniversitesi'nde MBA master yaptı. Mezun olduktan sonra 15-20 yıl tekstil sektöründe çalıştı. Son 2 yıldır Danışman Ortak Sağlık Güvenlik Hizmetleri'nde çalışmaktadır.